“De misdaadorganisatie PCC, de machtigste bende in Brazilië, heeft haar basis niet alleen in de gevangenissen maar ook in de favela’s. Daar controleren ze de drugshandel en heersen ze over de sloppenbewoners.” Met deze zinnen begint journalist Chris De Stoop aan zijn relaas over zijn bezoek aan de favela Moinho in Sao Paulo.
Tijdens zijn bezoek wordt de auteur rondgeleid door Maria Clara, een medewerkster van een katholieke gemeenschap die verschillende sociale projecten in de favela hebben opgestart. De journalist krijgt alle aspecten van de sloppenwijk te zien. Van de slechte hygiënische omstandigheden over het drugsgebruik bij de inwoners tot de machtsgreep van de PCC op de bewoners. En op dit laatste aspect zullen we dieper ingaan.
Wat opvalt in het artikel is de volledige afwezigheid van de staat en haar machtsstructuren in deze sloppenwijk. Slechts sporadisch komt de politie langs voor een beleefde controle. De macht wordt nu gedragen door de PCC-bende door wie deze sloppenwijk ook gesticht werd. Dit betekent echter niet dat er complete chaos heerst, integendeel de PCC heeft in werkelijkheid de rol van de Braziliaanse staat overgenomen en (beperkte) structuren ingevoerd voor de bewoners. Zo heeft de bende een gerant aangesteld die over de orde en veiligheid moet waken in de favela. De vergelijking met een burgemeester kan echter niet doorgaan omdat deze gerant ook verantwoordelijk is voor het aanmaken en verkoop van drugs. Elke persoon die een huisje wil bouwen in Moinho moet een bedrag betalen aan de PCC waarvoor ze in ruil een huisnummer krijgen. Kleine misdaad wordt nog door de vingers gezien maar bij grote problemen wordt de top van de PCC in de gevangenis gecontacteerd door de gerant die dan ook voor de uitvoering van de straffen zorgt. Dit leidt tot een relatief veilige situatie in de favela. Tenslotte is er ook een raad opgericht, met instemming van de PCC, die de Vereniging van de Bewoners van Moinho genaamd is. Deze heeft tot doel de belangen van de favelado’s te verdedigen bij het stadsbestuur. We dienen hier echter een belangrijke kanttekening bij te maken. De PCC steunt deze raad niet volledig uit medelievendheid maar vooral om het voortbestaan van de sloppenwijk te garanderen en zo zijn winstgevende drugshandel te kunnen voortzetten (1).
Dit artikel geeft duidelijk aan dat er twee verschillende werelden bestaan in grootsteden. Enerzijds is er het gedeelte dat onder bestuur staat van de overheid of het plaatselijk bestuur en anderzijds de gebieden onder controle van de georganiseerde misdaad. Dit zijn vaak sloppenwijken met heel arme inwoners. In zijn interview met Tom Dispatch geeft Mike Davis een omschrijving mee van wat een sloppenwijk juist is. Deze ontstonden rond de jaren 70 en worden bewoond door straatverkopers over prostituees tot drugsverslaafden. Bijna alle sloppenwijken ontstaan op plaatsen waar het zeer gevaarlijk of ongezond is om te leven en waar een woonst geen of een zeer lage marktwaarde zou hebben (2). Al deze elementen kunnen we terugvinden in Moinho, een favela die gebouwd werd tussen twee spoorlijnen en een ruïne van een oude fabriek (3).
Binnen dit gebied heerst de PCC terwijl daarbuiten de politie en de staat de machtshebbers zijn. Dit brengt ons bij Weizman die de enclaves van Israëli’s in Palestijnse gebieden beschrijft. Deze gebieden worden streng beveiligd door het Israëlische leger en de inwoners staan ook onder Israëlisch gezag terwijl ze eigenlijk wonen op Palestijns grondgebied. Dit is een vergelijkbare situatie met die van Moinho (4). Bij het binnengaan van deze favela staan ook meerdere checkpoints van de PCC om aan te geven waar hun gebied begint en wie er aan de macht staat. De inwoners zelf spreken ook van naar buiten gaan wanneer ze praten over naar het stadscentrum gaan (5).
Een opdeling in verschillende wijken of delen van een stad bestaat reeds heel lang maar dit werd vooral problematisch met de militarisering van de straatbendes en drugskartels. Deze groepen hebben zo de macht verkregen in deze gebieden en het monopolie op geweld van de overheid doorbroken. Daardoor ontstond er een dualiteit tussen de macht van de staat en van de bendes. Dit betekent eigenlijk het falen van de lokale staat aangezien zij nu de macht moeten delen met de bendes (6). Zoals Timothy Raeymaekers aangaf zullen bepaalde illegale praktijken (bv. drugshandel) getolereerd worden door de overheid opdat de staat dan niet in conflict moet gaan met deze sterke bendes (7).
Dit brengt ons tenslotte bij de terreur gepaard gaande met deze situatie. Vele jongeren uit Moinho kunnen dan ook overleven dankzij de verkoop van drugs voor de PCC. Ze gaan zich identificeren met deze bendes en hun geweld verheerlijken aangezien het de bende is die hen helpt en niet de staat (8). Dit is een zeer gevaarlijke omgeving die vergelijkbaar is met die van de radicale moslims die aanslagen hebben gepleegd in Casablanca. Davis noemt dit “existential ground zero”. Ook de jongeren uit Moinho groeien op in een arme woonwijk, op de rand van de beschaving en geraken nooit geïntegreerd in de dynamiek van de grote stad. Ze blijven in hun cocon van armoede, miserie en de PCC. De enige orde die zij kennen is wel niet die van fundamentele islamieten uit Casablanca maar van een gewapende bende.
Wat opvalt in het artikel is de volledige afwezigheid van de staat en haar machtsstructuren in deze sloppenwijk. Slechts sporadisch komt de politie langs voor een beleefde controle. De macht wordt nu gedragen door de PCC-bende door wie deze sloppenwijk ook gesticht werd. Dit betekent echter niet dat er complete chaos heerst, integendeel de PCC heeft in werkelijkheid de rol van de Braziliaanse staat overgenomen en (beperkte) structuren ingevoerd voor de bewoners. Zo heeft de bende een gerant aangesteld die over de orde en veiligheid moet waken in de favela. De vergelijking met een burgemeester kan echter niet doorgaan omdat deze gerant ook verantwoordelijk is voor het aanmaken en verkoop van drugs. Elke persoon die een huisje wil bouwen in Moinho moet een bedrag betalen aan de PCC waarvoor ze in ruil een huisnummer krijgen. Kleine misdaad wordt nog door de vingers gezien maar bij grote problemen wordt de top van de PCC in de gevangenis gecontacteerd door de gerant die dan ook voor de uitvoering van de straffen zorgt. Dit leidt tot een relatief veilige situatie in de favela. Tenslotte is er ook een raad opgericht, met instemming van de PCC, die de Vereniging van de Bewoners van Moinho genaamd is. Deze heeft tot doel de belangen van de favelado’s te verdedigen bij het stadsbestuur. We dienen hier echter een belangrijke kanttekening bij te maken. De PCC steunt deze raad niet volledig uit medelievendheid maar vooral om het voortbestaan van de sloppenwijk te garanderen en zo zijn winstgevende drugshandel te kunnen voortzetten (1).
Dit artikel geeft duidelijk aan dat er twee verschillende werelden bestaan in grootsteden. Enerzijds is er het gedeelte dat onder bestuur staat van de overheid of het plaatselijk bestuur en anderzijds de gebieden onder controle van de georganiseerde misdaad. Dit zijn vaak sloppenwijken met heel arme inwoners. In zijn interview met Tom Dispatch geeft Mike Davis een omschrijving mee van wat een sloppenwijk juist is. Deze ontstonden rond de jaren 70 en worden bewoond door straatverkopers over prostituees tot drugsverslaafden. Bijna alle sloppenwijken ontstaan op plaatsen waar het zeer gevaarlijk of ongezond is om te leven en waar een woonst geen of een zeer lage marktwaarde zou hebben (2). Al deze elementen kunnen we terugvinden in Moinho, een favela die gebouwd werd tussen twee spoorlijnen en een ruïne van een oude fabriek (3).
Binnen dit gebied heerst de PCC terwijl daarbuiten de politie en de staat de machtshebbers zijn. Dit brengt ons bij Weizman die de enclaves van Israëli’s in Palestijnse gebieden beschrijft. Deze gebieden worden streng beveiligd door het Israëlische leger en de inwoners staan ook onder Israëlisch gezag terwijl ze eigenlijk wonen op Palestijns grondgebied. Dit is een vergelijkbare situatie met die van Moinho (4). Bij het binnengaan van deze favela staan ook meerdere checkpoints van de PCC om aan te geven waar hun gebied begint en wie er aan de macht staat. De inwoners zelf spreken ook van naar buiten gaan wanneer ze praten over naar het stadscentrum gaan (5).
Een opdeling in verschillende wijken of delen van een stad bestaat reeds heel lang maar dit werd vooral problematisch met de militarisering van de straatbendes en drugskartels. Deze groepen hebben zo de macht verkregen in deze gebieden en het monopolie op geweld van de overheid doorbroken. Daardoor ontstond er een dualiteit tussen de macht van de staat en van de bendes. Dit betekent eigenlijk het falen van de lokale staat aangezien zij nu de macht moeten delen met de bendes (6). Zoals Timothy Raeymaekers aangaf zullen bepaalde illegale praktijken (bv. drugshandel) getolereerd worden door de overheid opdat de staat dan niet in conflict moet gaan met deze sterke bendes (7).
Dit brengt ons tenslotte bij de terreur gepaard gaande met deze situatie. Vele jongeren uit Moinho kunnen dan ook overleven dankzij de verkoop van drugs voor de PCC. Ze gaan zich identificeren met deze bendes en hun geweld verheerlijken aangezien het de bende is die hen helpt en niet de staat (8). Dit is een zeer gevaarlijke omgeving die vergelijkbaar is met die van de radicale moslims die aanslagen hebben gepleegd in Casablanca. Davis noemt dit “existential ground zero”. Ook de jongeren uit Moinho groeien op in een arme woonwijk, op de rand van de beschaving en geraken nooit geïntegreerd in de dynamiek van de grote stad. Ze blijven in hun cocon van armoede, miserie en de PCC. De enige orde die zij kennen is wel niet die van fundamentele islamieten uit Casablanca maar van een gewapende bende.
Reinout Van Dorpe
(1) De Stoop, C (2008, 24 september). Welkom in mijn favela. Knack, 110-113.
(2) Mike Davis Part I, green zones and slum cities’, Tom Dispatch, May 11TH, 2006, at http://www.tomdispatch.com/post/82790/tomdispatch_interview_mike_davis_green_zones_and_slum_cities..
(3) De Stoop, C (2008, 24 september). Welkom in mijn favela. Knack, 111.
(4) Weizman, E (2004). Strategic points, flexible lines, tense surfaces, political volumes: Ariel Sharon and the geometry of occupation. Philosophical Forum, 35(2), 221-244.
(5) De Stoop, C (2008, 24 september). Welkom in mijn favela. Knack, 112.
(6) Graham, S. (2004). Cities, War and Terrorism. Blackwell, Oxford, 18-19.
(7) Raeymaekers, T., lesnotities gastles op 8 december 2008.
(8) Mike Davis Part I, green zones and slum cities’, Tom Dispatch, May 11TH, 2006, at http://www.tomdispatch.com/post/82790/tomdispatch_interview_mike_davis_green_zones_and_slum_cities.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten