zaterdag 20 december 2008

Soldier on every corner?

Zoals de titel van deze blogpost laat vermoeden, sluit deze bijdrage sterk aan bij de post van woensdag 17 december 2008. Terwijl in die vorige post het gebruik van camera’s als methode van de overheid om haar controle op de stedelijke ruimte te versterken centraal stond, draait het ditmaal om het trainen van militairen op het voeren van oorlog in een stad.
De aanzet voor deze bijdrage vonden we in een filmpje dat op youtube te bekijken valt, en dat als titel “Marines Policing US Neighborhoods” draagt. De onderstaande link brengt je meteen tot bij het filmpje:
http://www.youtube.com/watch?v=n_O2V2TKkfw&hl=nl
De beelden, die geschoten blijken te zijn met gewone handcamera’s door burgers, tonen hoe mariniers van het Amerikaanse leger bij wijze van training een aantal echte Amerikaanse steden innemen. Ze bezetten belangrijke plaatsen, zoals het stadhuis, ze doorzoeken huizen en wagens, arresteren mensen… Het beeldmateriaal wordt begeleid door een voice-over die met een behoorlijke dosis ironie kritische kanttekeningen plaatst bij de acties die getoond worden. Want net daarin schuilt de bedoeling van deze beeldmontage: het aankaarten van een aantal problemen die gepaard gaan met een dergelijke veiligheidspolitiek. Als er nogmaals een terroristische aanslag zal plaatsvinden, dan zullen er vrijheden moeten worden opgeofferd in ruil voor meer veiligheid. Het verhogen van de veiligheid wil men in de VS, onder andere, bereiken door soldaten voor te bereiden op een stedelijke vorm van oorlogsvoering. Volgens dit filmpje hebben de aanslagen van 11 september de overheid het gedroomde voorwendsel verschaft om die stedelijke oorlogsvoering verder te ontwikkelen. Daardoor lijkt het alsof het gaat om een reactie op een terroristische dreiging, terwijl de Amerikaanse staat in werkelijkheid al voor 9/11 hiermee bezig was en dat onder andere, zoals de voice-over in het filmpje het zegt: “to fight domestic insurgent”.
De thematiek die in dit filmpje wordt aangesneden, is één van de onderwerpen waar Stephen Graham regelmatig over schrijft. Zo publiceerde hij in 2007 nog een artikel, getiteld “War and the city” (1) waarin hij dieper ingaat op de stedelijke oorlogsvoering door Amerikaanse troepen. Een aantal opvattingen uit dat artikel kunnen bijdragen aan een groter inzicht in het onderwerp van deze blogpost.
Graham stipt aan dat het debacle in Mogadishu in 1993, waarbij tieners in de straten het Amerikaanse leger op de knieën dwongen, als een ‘wake-up call’ diende voor de defensiestrategen. Niettemin heeft het lang geduurd vooraleer er trainingsprogramma’s werden opgesteld rond stedelijke oorlogsvoering in de derde wereld. (2) Maar nu er aan de verstedelijking van de oorlogsvoering niet meer te ontsnappen valt, speelt de VS er ten volle op in. Dat uit zich in de oprichting van speciale opleidingscentra, ware steden die worden nagebouwd waarin soldaten kunnen trainen. Het gaat zelfs zover dat men bezig is een sloppenwijk uit de derde wereld aan het nabouwen. (3) Maar hier blijft het niet bij, want omdat geen enkele nagebouwde stad zo realistisch is als een echte stad, is er nu het voorstel “to use densely populated areas for MOUT training, modelled on the Urban Warrior and Project Metropolis exercises that took place between 1999 and 2000. In these, Marines ‘invaded’ Little Rock, Chicago, Oakland and Charleston, staging major amphibious and airborne landings (…) before acting out the disablement of electricity, communications, transport and water infrastructure in abandoned hospitals and sewer networks.” (4)
Maar, net zoals dat bij camera’s het geval is (5), kunnen die speciaal opgeleide troepen natuurlijk ook de centrale overheid helpen om haar controle op de steden opnieuw te vergroten. Want, sinds 11 september beschikt de overheid inderdaad over een ideale dekmantel om onder het mom van de war on terror ook legitiem binnenlands protest aan te pakken. (6) Daarom is het ook dat er niet enkel wordt getraind in nagemaakte derdewereldsteden, maar ook in echt bestaande Amerikaanse steden. In de woorden van Graham klinkt het als volgt: “In addition to a simulated ‘Middle East’, US defence planners’ programmes continue to factor in mock-ups of American city districts, in which law-enforcement and National Guard personnel undertake operations against civil unrest, terrorist attack and natural disaster. US military simulacra still focus on Los Angeles as well as on Baghdad, planning major operations to re-take American cities from uprisings or social protest.” (7)
Volgens het filmpje gaat de federale overheid hierin wel zeer ver in, want er is sprake van een dergelijke training in een echte stad waarin de lokale overheid omver wordt geworpen door het leger, zonder dat die lokale overheid van die training op de hoogte was. Het meest hallucinante voorval vindt echter plaats in februari 2002. Er vindt opnieuw een training in een echte stad plaats waarbij het tot een conflict komt tussen twee mariniers en een ondergeschikte van de lokale sheriff die van niks weet. De aanvaring resulteert in de dood van de twee mariniers.

Hoe onwaarschijnlijk het ook lijkt, wat er in het filmpje getoond wordt blijkt grotendeels met de realiteit overeen te stemmen. Stephen Graham heeft namelijk diezelfde problematiek op een meer wetenschappelijke manier onder handen genomen, en zijn bevindingen staven grotendeels wat er in de beelden aan bod komt. De Verenigde Staten spelen in op de verstedelijking van conflicten door het trainen van soldaten in functie daarvan. Dat brengt met zich mee dat de centrale overheid op die manier een nieuw instrument in handen krijgt om haar controle op de steden te versterken, niet alleen in de derde wereld, maar dus ook in Amerika zelf. Als we de inspanningen bekijken die de overheid hiervoor doet op militair vlak, en tel daarbij de mechanismes van toezicht uit de vorige blogpost bij op, en men ziet meteen dat het de overheid menens is wat betreft haar pogingen om de stedelijke ruimte te controleren. Want wie de steden beheerst…
Groeten,

Lennart Vandamme

Referenties:
(1) Graham, S. (2007). War and the city. New Left Review, 44 (March-April), 121-132.
(2) Graham, S. (2007), p. 121.
(3) Graham, S. (2007), p. 124.
(4) Graham, S. (2007), p. 126.
(5) Haggerty, K. D. en Amber, G. (2005). Seeing Beyond the Ruins: Surveillance as a response to Terrorist Threats. Canadian Journal of Sociology, 30 (2), 169-187.
(6) Graham, S. (2004) Cities, war, and terrorism; towards an urban geopolitics. Oxford: Blackwell, Introduction, p. 27.
(7) Graham, S. (2007), p. 130-131.

Geen opmerkingen: